inż. Dariusz Mikiel
Częstym problemem użytkowników pamięci USB, jest brak możliwości poprawnego formatowania urządzenia pomimo, że jest sprawne fizycznie. Jeżeli pendrive wykrywany jest z poprawną pojemnością a kontroler pamięci pozwala na dostęp do fizycznych sektorów urządzenia (np. w programie Victoria), możemy podejrzewać, że problemem jest uszkodzenie tabeli partycji, zapisanej w głównym sektorze rozruchowym (ang. Master Boot Record).

Uszkodzenie MBR może uniemożliwić poprawne formatowanie pamięci USB, przy wykorzystaniu standardowych procedur. Pendrive przez MS Windows traktowany jest jak duża dyskietka.

Najprostszym rozwiązaniem jest tutaj próba usunięcia starej partycji w konsoli zarządzania dyskami MS Windows z uprawnieniami administratora (Zdjęcie nr 2). Następnie ponowne jej założenie i format. Aby otworzyć przystawkę zarządzanie dyskami, należy przejść do Menu Start i wybrać opcję Uruchom lub użyć klawiszy Windows + R. Następnie wpisać i uruchomić diskmgmt.msc.

Zarządzanie dyskami MS Windows
Zdjęcie. 1 Uruchamianie przystawki diskmgmt.msc
Konsola diskmgmt.msc MS Windows
Zdjęcie. 2 Konsola zarządzania dyskami (diskmgmt.msc)

W sytuacji kiedy nie można usunąć partycji, możemy skorzystać z narzędzia systemowego DiskPart, które oferuje nam firma Microsoft. Narzędzie to zostało zaprojektowane już dla systemu Windows 2000. Jako administrator umożliwia zaawansowane zarządzanie wolumenami dyskowymi w trybie tekstowym i posiada więcej funkcji w stosunku do przystawki zarządzanie dyskami.

W przypadku pendrive, które nie chcą się formatować, umożliwia usunięcie starych metadanych i założenie "dużego", dyskowego MBR z pustą tablicą partycji. Przestrzeń zapisu urządzenia staje się wówczas nieprzydzielona i po założeniu nowej partycji, możemy go łatwo sformatować. Sposób ten umożliwia także podział pamięci USB na partycje.

W celu uruchomienia narzędzia dyskowego podobnie jak wcześniej możemy użyć funkcji Uruchom (Zdjęcie nr 1). Wpisujemy tam nazwę programu diskpart.exe. W konsoli tekstowej należy na początku określić dysk, na którym będziemy wykonywać operacje. W tym celu wpisujemy polecenie list disk aby zobaczyć dostępne dyski. Następnie możemy wybrać konkretny dysk poleceniem select disk. W naszym przypadku będzie to select disk 1 (Zdjęcie nr 3). Po wskazaniu na pendrive możemy przystąpić do jego "oczyszczenia" wydając komendę clean.

Pozostając w konsoli dyskowej, możemy teraz założyć nową partycję i sformatować pendrive. W tym celu mając wybrany wcześniej disk 1, wydajemy polecenie create partition primary. Jeżeli konsola zwróci informację o pomyślnym utworzeniu partycji, możemy wydać polecenie format quick. Pendrive powinien wówczas zostać sformatowany z ustawieniami fabrycznymi w trybie szybkim, zwykle z systemem plików FAT32.

W przypadku kiedy formatujemy pamięć USB o pojemności powyżej 32 GB, należy pamiętać, że narzędzie formatujące wbudowane w MS Windows nie pozwoli nam formatować całego nośnika jako FAT32 ze względu na ograniczenia do pojemności 32 GB. Zwykle wówczas pendrive jest formatowany z systemem plików exFAT.

Konsola DiskPart MS Windows
Zdjęcie. 3 Konsola dyskowa DiskPart

Format przy użyciu narzędzia Hewlett-Packard

Alternatywną opcją do użycia narzędzi systemowych jest zewnętrzny program HP USB Disk Storage Format Tool firmy Hewlett-Packard. Narzędzie to powstało aby wspierać użytkowników firmy w sytuacjach, kiedy komputer wymaga ingerencji technicznej np. aktualizacji BIOS. Program dedykowany jest dla pamięci USB i umożliwia ich formatowanie, zarówno w systemie plików FAT32 jak i NTFS.

Przydatną funkcją jest także możliwość formatowania nośnika jako FAT32 dla pojemności większych niż 32 GB. Program ponadto oferuje możliwość usuwania pustej przestrzeni zapisu, której nie potrafią formatować inne narzędzia. Może być także użyteczny, kiedy pendrive został zainfekowany.

Kolejną bardzo praktyczną funkcją tego niewielkiego narzędzia jest możliwość utworzenia bootowalnego pendrive. Program jest darmowy, prosty w użyciu i nie wymaga instalacji. Narzędzie HP możemy pobrać bezpośrednio ze strony producenta w formie softpaq'a np. jako aktualizacje BIOS dla notebooka 8740w. Po jego rozpakowaniu otrzymamy plik o nazwie HPUSBFW.exe. Narzędzie jest także dostępne na przykład na stronie download.cnet.com lub na naszym serwerze.

Instrukcja rozpakowania softpaqa bez aktualizacji BIOS:

  • Uruchamiamy wiersz poleceń w MS Windows.
  • Przechodzimy do katalogu gdzie znajduje się pobrany softpaq
  • Wykonujemy polecenie rozpakowujące: sp????? -e -f c:\swsetup\sp????? -s (sp????? to nazwa pobranego softpaq'a)
  • Zamykamy wiersz poleceń i przechodzimy do katalogu c:\swsetup\sp?????\ gdzie powinien znajdować się plik HPUSBFW.exe

Przed uruchomieniem programu najlepiej jest odłączyć wszystkie inne dyski przenośne, karty pamięci oraz pendrive'y. Zapobiegnie to wybraniu niewłaściwego urządzenia przy formatowaniu a tym samym utracie danych. Po uruchomieniu programu, pendrive powinien zostać automatycznie wykryty. Jeżeli jesteśmy pewni wybranego nośnika, możemy przejść do opcji wyboru systemu plików. Poniżej możemy także zaznaczyć opcję utworzenia dysku startowego DOS. Aby stworzyć bootowalny dysk USB możemy wykorzystać do tego pliki MS DOS lub FreeDos dostępne w formie obrazów (zgodnie z instrukcją należy wcześniej nagrać je na płycie CD).

Program narzędziowy HP
Zdjęcie. 4 Format pendrive - HP USB Disk Storage Format Tool

Na koniec pozostaje już uruchomienie funkcji format. Po pomyślnym jego przebiegu pendrive powinien być gotowy do pracy.

Zerowanie pendrive

Systemowe narzędzia formatowania lub programy firm trzecich nie zawsze gwarantują stuprocentową skuteczność ze względu na wielokrotne nadpisywanie metadanych systemu plików. Tym samym brak możliwości wcześniejszego, całkowitego wyzerowania pendrive. Metoda zerowania pendrive jest najbardziej inwazyjną i polega na wpisaniu ciągu zer na całej powierzchni zapisu, usuwając wszystkie wcześniejsze dane z nośnika.

Narzędzia oraz sam proces zerowania nośników został opisany w artykule bezpowrotne usuwanie danych. Po wyzerowaniu pendrive powinien dać się już formatować narzędziami MS Windows. Jeżeli urządzenie posiada ukrytą partycję fabryczną, można ją odtworzyć, używając narzędzi które oferuje producent.

W przypadku kiedy pendrive nie daje się wyzerować lub pokazuje błędną pojemność, prawdopodobnie uszkodzeniu uległ jego firmware lub sam kontroler pamięci. Zagadnienie to opisane jest w artykule jak naprawić uszkodzony pendrive.

Jeżeli doświadczyli Państwo problemów z dostępem do danych lub ich całkowitą utratą, zapraszamy do zapoznania się z naszymi usługami m.in odzyskiwaniem danych z pendrive.